کاربرد بازی‌های رایانه‌ای در آموزش

  کاربرد بازی‌های رایانه‌ای در آموزش

استفاده در بهداشت و درمان

از بازی‌ها می‌توان برای آموزش پرستاری و نگهداری از بیماران استفاده نمود. با ایجاد یک محیط شبیه‌سازی برای پرستاران، می‌توان روش‌های نگهداری از بیماران، تزریق داروهای مورد نیاز و نگهداری در شرایط بحرانی را آموزش داد. فرد می‌تواند با خطرات ایجاد شده روبرو شود و تصمیمات اتخاذ شده از سوی خویش را مورد بازبینی و آزمایش قرار دهد. از این بازی‌ها، جهت امتحان و آزمایش مهارت این افراد نیز می‌توان استفاده نمود. از جمله بازی‌هایی که هم اکنون در بازار در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرد بازی ER می‌باشد. در این بازی ابتدا فرد مخاطب از پزشک عمومی و درمان بیماری‌های ساده شروع می‌کند. او باید بیمار را بستری نماید. هر روز به بیماران سرکشی کرده و دارو تجویز نماید. مراقبت‌های درمانی را از بیمار به عمل آورد و تا بهبودی او کارهای لازم را به انجام برساند. پس از این که فرد بتدریج در کار خود پیشرفت نمود وارد دوره‌های تخصصی می‌شود و اجازه می‌یابد تا به درمانهای تخصصی بپردازد. برقراری ارتباط با کارکنان بیمارستان و طرز مدیریت این افراد از دیگر مهارت‌هایی است که فرد در طی این بازی فرا می‌گیرد. مهارت‌های ملاقات با بیماران، تنظیم آزمایشات مناسب جهت تشخیص نوع بیماری، ایجاد ارتباط با دیگران و حسن برخورد، از جمله نقاط بارز این بازی است.

 

شکل1- تصاویری از بازی ER جهت آموزش پزشکی و پرستاری

مقابله با شرایط بحرانی و وقایع طبیعی از دیگر موقعیت‌هایی است که بازی‌های رایانه‌ای را می‌توان جهت آموزش به کار گرفت. در مواقع حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل، آتش‌سوزی، آتش‌فشان، رانش زمین و طوفان و یا موقعیت‌های جنگی و بمباران افراد زیادی احتیاج به کمک، امداد اولیه و ثانویه و رسیدگی فوری دارند. بازی‌های رایانه‌ای از جمله ابزارهایی است که در این مواقع بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مقابله با بیماران روانی و رفتار با این افراد در موقعیت‌های مختلف از دیگر کاربردهای بازی‌های رایانه‌ای به شمار می‌رود. رفتار با یک بیمار اسکیزوفرنی و یا افسرده، نیاز به مهارت‌هایی دارد که از عهده هرکسی برنمی‌آید. بنابراین با ایجاد این موقعیت‌ها و شبیه‌سازی اتفاقات رخ‌داده، می‌توان آمادگی لازم را در افراد جهت مقابله ایجاد نمود.

آموزش اعمال جراحی از دیگر موقعیت‌های خاصی است که از بازی‌های رایانه‌ای جهت آموزش درمان افراد می‌تواند استفاده نمود. آموزش جراحی‌های مشکل و سخت مانند جراحی لاپاروسکوپی از جمله کارهای جدیدی است که به تازگی در این زمینه اجرا شده است. به کمک بازی‌های رایانه‌ای، می‌توان فرد را در موقعیت هرکدام از افراد اتاق عمل قرار داد و روش انجام کار، نکات حین جراحی و اعمال مقدماتی و پس از جراحی را آموزش داد. بنابراین خطر شکست تا حد زیادی کاهش می‌یابد. در عین حال هزینه استفاده از آموزش به کمک بازی رایانه‌ای، بسیار پایین‌تر از تکنولوژی‌های فیزیکی است.

از دیگر بازی‌هایی که برای آموزش تکنیک‌های درمانی و کمک‌های اولیه جهت دانش‌آموزان مورد استفاده قرار می‌گیرد بازی Sim Health است. در این بازی دانش‌آموزان با پذیرفتن نقش‌های مختلف در یک بیمارستان مانند پرستار، دکتر و جراح و موقعیت‌های مختلف از جمله لحظات بحرانی روش‌های مقابله با این لحظات و کمک‌های اولیه را می‌آموزد. به کمک این بازی دانش‌آموزان با مهارت‌های پزشکی، بخشظهای مختلف بدن انسان و کمک‌های اولیه آشنا می‌شوند. از این بازی جهت درس‌هایی مانند علوم به خوبی می‌توان بهره‌ برد و این توانایی را در فرد ایجاد کرد که اگر در آینده می‌خواهد وارد این حرفه شود باید دارای چه مهارت‌هایی باشد.

 

شکل 2- تصاویری از بازی Sim Health جهت آموزش پزشکی و کمک‌های اولیه

 استفاده از بازی‌های رایانه‌ای در آموزش ریاضیات

بازی‌های رایانه‌ای جهت بالابردن سطح مهارت‌های دانش‌آموزان و والدین آنها بسیار مفید می‌باشد. در برخی از دروس مانند ریاضیات و یا زبانهای خارجی که اهداف مشخصی دنبال می‌شود، دیده شده است که بازی‌های رایانه‌ای توانسته افراد ضعیف را به حد قابل ‌قبولی از مهارت برساند. استفاده از بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند موجب ایجاد انگیزه در دانش‌آموز و بالابردن پویایی کلاس شود. بازی ریاضی از جمله بازی‌هایی است که ذهن فرد را تقویت کرده و در عین حال چون از رسانه‌های مختلفی مانند صوت و تصویر کمک می‌گیرد، می‌تواند فرد را ترغیب به یادگیری فعال نماید.

در سال 1992 راندل با مطالعه بر روی تعدادی از دانش‌آموزان دریافت که استفاده از آزمون‌های کوتاه‌مدت ریاضی در قالب بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند موجب شود که تعداد بیشتری از دانش‌آموزان در امتحانات پایان سال نمرات قبولی کسب نمایند. به موجب این تحقیق، استفاده از این بازی‌ها، چون همراه با استقبال دانش‌آموزان است، می‌تواند ایشان را نسبت به یادگیری علاقه‌مند نموده و همچنین آمادگی برای آزمون ‌نهایی را به تدریج بالا ببرد. در این تحقیق سؤالات ریاضی در قالب یک بازی رایانه‌ای برای خانه طراحی شده بود و دانش‌آموزان پس از پایان هر درس در خانه به سؤالات جواب می‌دادند. این سؤال و جواب طوری طراحی شده بود که دانش‌آموزان فکر می‌کردند در حال بازی هستند.

استفاده در آموزش فیزیک، شیمی و تاریخ

کاربردهای بازی‌های رایانه‌ای امروزه تا جایی گسترش یافته که می‌توان با کمترین هزینه برای تمام دروس ارائه شده، آزمایشگاه و محیط اجرای عملی مطالب ارائه شده، تهیه نمود. بازی‌های رایانه‌ای امروزه تا حدی گسترش یافته‌اند که برای یادگیری قوانین ماکسول در الکترومغناطیس، بازی رایانه‌ای طراحی شده که در طول آن فرد در طی یک مسابقه بایستی بتواند با استفاده از این قوانین و معادلات و در یک محیط 3بعدی و گرافیکی، الکترون را به سمت هدف مورد نظر هدایت نماید.

بازی فیزیکوس (Physicus ) یک بازی مهیج و سرگرم‌کننده جهت آموزش مباحث فیزیک می‌باشد. در این بازی فرد با موانع و مشکلات متعددی روبرو می‌شود که راه‌حل مشکلات را باید در اصول فیزیکی جستجو نمود. به کاربر در طول بازی یک کامپیوتر به همراه برخی وسایل داده می‌شود تا بتواند در مواقع بروز مشکل، با استفاده از این وسایل و دانش فیزیک کسب شده به حل مسائل خود بپردازد تا بتواند به راه خود ادامه داده و موفق شود. در این بازی مباحث نور، مکانیک، صوت، الکتریسیته، ترمودینامیک و الکترومغناطیس به مخاطب آموزش داده می‌شود. مکآنهای بسیاری است که فرد باید طی کند، از خانه‌های متعدد گرفته تا کارخانجات و از دشت‌ها تا ارتفاعات و در تمام این مراحل دانش فیزیک به فرد مخاطب آموزش داده می‌شود. گرافیک‌ها و طراحی‌ها در این بازی بسیار واقعی بوده و مخاطب را تا انتها، پای رایانه نگه می‌دارد.  

 -

تصاویری از بازی فیزیکوس جهت آموزش مباحث متنوع فیزیکی 

فرمول‌های شیمیایی، مفاهیم شیمی- فیزیک و شیمی آلی دیگر مفاهیمی هستند که می‌توان به کمک بازی‌های رایانه‌ای آموزش داد. امروزه در میان بسیاری از بازی‌های مشهور دنیا، در خلال داستان فرد باید ترکیب‌های مختلفی را بسازد. وی باید با جمع‌آوری مواد گوناگون از نقاط مختلف و ترکیب آنها، مواد مورد نیاز خود را تهیه نماید. به این صورت بسیاری از هزینه‌های تهیه آزمایشگاه‌های شیمی کاهش یافته و افراد به صورت مجازی بسیاری از آزمایش‌ها را انجام می‌دهند، بدون این که خطری برای آنها در برداشته باشد.

بازی کمیکوس (Chemicus ) که اخیراً نسخه شماره دو آن به بازار عرضه شده است، یک بازی در همین راستا می‌باشد. در این بازی فرد در شهر کمیکوس قرار می‌گیرد. این شهر که پایگاه دانش و علم می‌باشد در جهانی آن‌سوی واقعیت قرار گرفته است. ناگهان تعادل دو جهان بر هم می‌خورد و این وظیفه کاربر می‌باشد که با کشف دانش نهفته در این شهر وضعیت را به حالت عادی برگرداند. عمده دانش استفاده شده در اینجا، دانش شیمی می‌باشد. ترکیبات مختلفی از جمله اسیدسولفوریک، پرمنگنات پتاسیم، نیترات نقره و عناصر بسیاری از جمله سدیم، فسفر و گوگرد فرد را در راه رسیدن به هدفش کمک می‌نمایند. به این ‌ترتیب فرد کاربر باید در حین بازی جستجو کند، یاد بگیرد، آزمایش کند و دانش خود را به کار ببندد تا موفق شود. این بازی از جنبه آموزشی، بازی قوی جهت آموزش اصول و مبانی شیمی به شمار می‌رود.

شکل 4- تصاویری از بازی کمیکوس جهت آموزش مبانی شیمی

در سالهای اخیر بازی رایانه‌ای از سوی شرکت مایکروسافت با نام عصر امپراطورها (Age Of Empires ) به بازار آمده است. در این بازی تمدن‌های مختلف دنیای قدیم از جمله پارس‌ها حضور دارند و فرد با انتخاب یکی از تمدن‌ها با روند زندگی این اقوام، روند رشد، روش‌های جنگیدن و بسیاری دیگر از نکات تاریخی آشنا می‌شود. در جای دیگر، بازی جدیدی اخیراً وارد بازار شده که به مرور تاریخ تمدن آمریکا، جنگ‌های رخ‌داده در این سرزمین و پیشرفت‌های حاصل شده می‌پردازد. به این ترتیب زمینه یادگیری تاریخ، به راحتی برای افراد میسر می‌شود. با این روش ماندگاری آموزش نیز بیشتر می‌باشد زیرا حافظه تصویری بشر بسیار قوی بوده و تصاویر دریافت ‌شده را بهتر از کلمات به خاطر می‌سپارد.

شکل 5- تصاویری از بازی عصر امپراطورها جهت آموزش تاریخ ملل باستان

استفاده در آموزش‌های دفاعی

آموزش‌های نظامی و دفاعی یکی از جنبه‌های مهارتی است که امروزه در بسیاری از کشورهای جهان به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود. در این آموزش‌ها، نحوه استفاده از اسلحه‌های گوناگون، تاکتیک‌های جنگی و دفاعی به همراه روش‌های رزم انفرادی به دانش‌آموزان در قالب درس آمادگی دفاعی آموزش داده می‌شود. در این درس‌ها به صورت معمول دانش‌آموزان با انواع مسائل و مشکلات مناطق جنگی، روش‌های امدادی در مناطق شهری، روش‌های مقابله با اثرات سلاح‌های کشتار جمعی و مسائل دیگر نظامی آشنا می‌شوند.

آموزش‌های نظامی را می‌توان با استفاده از بازی‌های شبیه‌سازی به راحتی در محیطی که موقعیت فوق از قبل تدارک دیده شده است به دانش‌آموزان آموزش داد. آموزش از این طریق محاسن زیادی دارد که از آن جمله به رویارویی دانش‌آموزان با موقعیت‌های واقعی بدون رساندن هیچ‌گونه خطری به ایشان می‌توان نام برد. شبیه‌سازی این موقعیت‌ها می‌تواند تجارب شایسته‌ای را به دانش‌آموزان منتقل کند تا بتوانند در مواقع دفاع از کشور در صحنه نبردهای واقعی این تجارب را بکار بسته و مانند یک سرباز باتجربه عمل کنند.

آموزش مهارت‌های نظامی به کمک بازی‌های شبیه‌سازی از جمله اولین رشته‌هایی است که به کمک بازی‌های رایانه‌ای پوشش داده شد. به علت خطرناک بودن این رشته، آموزش به کمک بازی از جمله مهمترین گزینه‌هایی است که در این مورد مطرح می‌باشد. یکی از بازی‌هایی که در این ارتباط به بازار آمده است بازی میدان جنگ (Battle Field ) می‌باشد که دارای صحنه‌های جنگ‌های واقعی می‌باشد. در این بازی به کاربر اجازه داده می‌شود که تاکتیک‌های مختلف رزمی را مورد آزمایش قرار دهد و نتایج اعمال خود را مشاهده نماید.

شکل 6- تصاویری از بازی میدان جنگ جهت آموزش تاکتیک‌های نظامی

آموزش مهارت‌های اجتماعی

قابلیت‌های بازی‌های رایانه‌ای روز به روز در حال افزایش است و طراحان این بازی‌ها هر روزه سعی دارند تا قابلیت‌های جدیدی را به این بازی‌ها افزوده نمایند. این بازی‌ها هر روز داستان‌ها و اتفاقات جدیدی را روایت می‌کنند و به جنبه‌های جدیدی از زندگی بشر وارد می‌شوند. جدیدا برخی از بازی‌های کامپیوتری به بازار آمده‌اند که مهارت‌های اجتماعی نظیر دوست‌یابی، تشکیل گروه، زندگی به تنهایی و دور از خانواده، مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و ... را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهند.

در این بازی‌ها دانش‌آموز با سفر به مکان‌های مختلف با انسان‌های متفاوتی روبرو می‌شود و سناریوها به صورتی چیده شده که فرد بتواند پس از برخورد با یک مشکل و در جریان حل مشکل به کسب مهارت نایل شود. این بازی‌ها برای بالابردن مسئولیت اجتماعی افراد بوجود آمده‌اند و منبع خوبی برای دروس تعلیمات اجتماعی و جامعه‌شناسی به شمار می‌روند.

بازی در جستجوی آتلانتیس (Quest Atlantis ) یک بازی با چنین سبکی می‌باشد که با استقبال فراوانی در دنیا نیز روبرو شده است. در این بازی فرد با موقعیت‌های اجتماعی گوناگونی روبرو می‌شود که در هر موقعیت یک مهارت وی به آزمون گذاشته می‌شود.

شکل7 - تصاویری از بازی در جستجوی آتلانتیس جهت آموزش مهارت‌های اجتماعی

آموزش مهارت‌های اولیه خواندن و نوشتن

در سال 1988، شوارتز در استرالیا مطالعه‌ای را بر روی قدرت و توانایی خواندن کودکان در دو روش سنتی و مدرن انجام داد. وی 24 مدرسه ابتدایی (15 مدرسه پسرانه و 9 مدرسه دخترانه) را مورد مطالعه قرار داد. نیمی از دانش‌آموزان به کمک معلم مورد آموزش قرار می‌گرفتند و نیمی دیگر بر روی کامپیوتر به کمک یک بازی رایانه‌ای آموزشی، تحت تعلیم قرار گرفتند. این بازی قدرت تلفظ کلمات، هدایت دانش‌آموزان و تصحیح نوشته‌ها را در خود داشت. روش تدریس معلم نیز یک روش جدید آموزشی به نام دیستار بود. این روش که توسط معلم هدایت می‌شد مبتنی بر قصه‌گویی، تکرار مطالب و خواندن متون مختلف در کلاس بود. بازی آموزشی نیز قادر بود تا کلمات را تلفظ کند، برای بچه‌ها متن‌های قصه بخواند، املای درست کلمات را نشان دهد و تمرین ارائه نماید. پس از بکارگیری دو روش، مشاهده شد که هر دو گروه به نحو چشمگیری پیشرفت کرده‌اند و در امتحانات موفق شدند. بنابراین ملاحظه شد که از بازی‌های رایانه‌ای، می‌توان به عنوان یک ابزار کمک آموزشی جهت یاد دادن خواندن و نوشتن استفاده نمود.

---

برچسب ها: نقش بازی در آموزش - آموزش با بازی _ بازی های رایانه ای