اهمیت زبان آموزی

به طور یقین آن چه موجب پیدایش ناتوانی نوشتاری در اکثر دانش آموزانی که مشکل نوشتاری دارند ،

می شود ،ضعف در کسب مهارتهای زبان آموزی است .مهارت های زبان آموزی یعنی :

۱. گوش دادن ( دریافت زبان شفاهی )

۲. سخن گفتن (بیان زبان شفاهی )

۳. خواندن (دریافت زبان شفاهی )

۴. نوشتن (بیان زبان نوشتاری )

مهارت های خواندن و گوش دادن را درون داد یا مهارت های دریافتی و مهارت های سخن گفتن و نوشتن

را برون داد یا مهارت های بیانی می گویند .

به قول (داوسن ) دخل قبل از خرج یا اصل تقدم را درون داد بر برون داد باید مورد توجه باشد .صاحب نظران

هشدار می دهند در این امر زبان آموزی پیش از تجارب درون داد کافی در فراگیران ،نباید انجام دادن

تکالیف برون داد را به آنان تحمیل کرد .به عبارتی گوش دادن مقدمه ی سخن گفتن و همچنین خواندن

مقدمه نوشتن است . به همین دلیل در فرایند آموزش باید توجه دقیقی به کسب مهارتها به عمل آورد

برای آشنایی بیشتر به بررسی دو نوع مهارت زبان آموزی یعنی خواندن و نوشتن می پردازیم 

خواندن : عبارت است از انتقال دقیق و منطقی علائم خطی به علائم صوتی با توجه به ویژگی های هر

کدام برای درک درست مفهوم ( ویژگی خواندن عبارتند از : تلفظ صحیح واژه ها ،رعایت قراردادهای زبان

آموزی در تلفظ ،درک معنی واژه ها ،عبارت و جمله ،نقطه گذاری و توجه به آهنگ نشانه ای و ...)

نوشتن : عبارت است از انتقال علائم صوتی به علائم خطی با در نظر گرفتن ویژگی های هر کدام .  

( ویژگی های نوشتن عبارتند از : شکل حرف (صدا ) ،قانون رسم الخط ،شکل های مختلف حرف، اجزا

یک حرف ،(از نظر دندانه ،سرکج)حرکت صحیح دست در نوشتن یک حرف ،هم شکل نویسی ،هم اندازه

نویسی ،خوانا نویسی ،سرعت لازم در نگارش ،تشخیص شباهت ها و تفاوت ها )

در انتقال علائم صوتی به خطی ،دانش آموزان باید تمام حروف الفبای خوانده شده در زبان فارسی را با

ویژگی های یاد شده بشناسند .آموزش نوشتن به صورت فعالیت هایی مانند رونویسی از شکل حروف ،

هجی ، واژه ها ، متن انتخابی از درس ،پاسخ پرسش ها ،انجام تمرین های املایی ، جمله نویسی ،

انشا نویسی و در نهایت املا نویسی کامل انجام می پذیرد .که در تمام این نوشتن ها باید ویژگی های

یاد شده مورد توجه قرار گیرد این فعالیت ها از پایه ی اول آغاز می شود و تا پایه های پایانی دوره ابتدایی

ادامه دارد . فراموشی یا عدم رعایت ویژگی های نوشتن توسط فراگیران در هر مرحله ای

،اختلال نوشتاری را به وجود می آورد .

به همین دلیل باید دانش آموز را یاد داد و به موقع کنترل کرد تا ارتباط بین مراحل آموزش قطع نشود و

انتقال اطلاعات به طور صحیح صورت پذیرد . زیرا اشکالات موجود در نوشتن ناشی از عدم ویژگی های

خواندن و نوشتن حاصل شده است . نکته ی مهم و اساسی در زبان آموزی که زیربنای اصلی خواندن و نوشتن است همان دست یابی به سه مهارت بنیانی درباره ی هر واژه می باشد . این سه مهارت

عبارتند از :

الف : آشنا شدن فراگیران به تلفظ صحیح واژه ها ( خواندن ) 

ب)به خاطر سپردن شکل درست و صحیح واژه ها و درک رابطه ی بین تلفظ و شکل املایی واژه ها

ج)درک صحیح معنی وازه ها که در تلفظ و شکل کلمه تاثیر به سزایی دارد .(معنی واژه ها )

وقتی به شیوه آموزش در آغاز زبان آموزی (پایه اول ) بپردازیم ، خواهیم دید که در  امر آموزش به ویژگی

های مختلفی توجه می شود بطور مثال :

۱. ویژگی یک حرف یا نشانه ( اعم از تلفظ صحیح صدای آن ،شکل های مختلف آن توجه به یک شکل و

صداهای مختلف ،قانون نوشتاری ،حرکت صحیح دست در نوشتن ،مقایسه حروف هم شکل و ...) 

۲. قراردادهای ساده زبان فارسی ( اعم از تشدید ،کسره مالکیت ،واو معدوله ،الف و لام ،الف مقصوره

و ...)

۳. نقش واژه ها در جمله و درک معنی جمله ها و عبارات

۴. آشنایی با نقش علائم در جمله و رعایت آهنگ نشانه ای آنان در خواندن

۵. مهارت در روان خوانی ، خواندن متن توام با فهم ( درک مطلب )

این روند آموزش با توجه به گسترش واژه ها ،قرار داد ها و مفاهیم در پایه های بالاتر به دلیل توانایی

بیشتر فراگیران افزایش می یابد باید با عمق بخشیدن به آن بیشتر مورد توجه قرار گیرد . البته ممکن

است گاهی هم کم رنگ شود .همین کم توجهی شرایط را برای بروز اشکالات گفتاری و نوشتاری فراهم

می سازد .نباید آن دسته از افراد که مشکل نوشتاری دارند دست خوش فراموشی شوند بلکه باید در

این بخش محور اصلی کار قرار گیرند . 

 منبع : روش های تقویت املا در دوره ی ابتدایی ( سید دادود میر شفیعی )